Kadyny

Kadyny

Kadyny położone są nad Zalewem Wiślanym, około 23 km od Elbląga, na obszarze Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej i Rezerwatu Kadyński Las. Jest to wieś, położona w województwie warmińsko - mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko.

KadynyW miejscowości tej, w której dziś znajduje się nasz klasztor, w średniowieczu, znajdował się gród staropruskiego plemienia Pogezanów, który zdobyli i zniszczyli Krzyżacy. Według legendy nazwa Kadyn ma pochodzić od siostrzenicy księcia pruskiego Waidewurfa, córki wojownika Hoggosa, która nazywała się Cadina i miała mieszkać tutaj ze swoim mężem. Niewątpliwie nazwa pochodzi z języka pruskiego, prawdopodobnie od słowa "kudus".

Zakon docenił strategiczne położenie tego miejsca i założył tutaj wieś. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1255. Znajdował się tu folwark krzyżacki i zameczek myśliwski.

KadynyW 1425 roku właścicielem Kadyn był niejaki Machewitz. Wielki mistrz Paul (Paweł) von Russdorf potwierdza w 1423 roku nabycie łąk kadyńskich przez komtura elbląskiego Henryka Holda, a 13 listopada 1432 roku nadaje Kadyny rycerzowi Janowi Bażyńskiemu, który dobra te otrzymał w zamian za długi zakonu. Od około 700 lat rośnie sobie w Kadynach najgrubszy dąb w kraju, który jest nazwany jego imieniem. Majątek pozostawał z małymi przerwami w rękach rodu Bażyńskich do początku lat XVI w., kiedy wraz ze starostwem tolkmickim przeszły z nadania Zygmunta I Starego w dniu 9. lutego 1508 roku najpierw w posiadanie biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode, a następnie jego następca Fabian von Lossainen przekazał pod zarząd kapituły fromborskiej. W roku 1605 ostatni z Bażyńskich - Ludwik Bażyński z żoną Anną z Białobłockich sprzedali Kadyny miastu Elblągowi.

KadynyW 1682 roku właścicielem Kadyn został Johann Teodor Dietrich Schlieben, wojewoda inflancki oraz jeden z przywódców opozycji antyelektorskiej w Prusach Książęcych. Pod wpływem jezuitów z Reszla z wyznawcy luteranizmu, stał się gorliwym katolikiem, co doprowadziło do aktywnego wspierania przez niego kościoła katolickiego. W zamyśle przyszłego fundatora było sprowadzenie bernardynów, co miało skutkować, nawracaniem przez nich protestantów w okolicach Gdańska i Elbląga. Jeszcze przed 1682 rokiem rozpoczął budowę kaplicy ku czci św. Antoniego z Padwy oraz pomieszczeń mieszkalnych dla zakonników, w miejscu pruskiego grodziska na górze zwanej Zamkiem górującej nad Kadynami. Zwrócił się następnie do o. Erazma Marona, prowincjała wielkopolskiej prowincji bernardynów, aby objął swoją opieką to miejsce. Johann Teodor Dietrich Schlieben stał się fundatorem klasztoru oo. Franciszkanów, zbudowanego za pozwoleniem biskupa Augustyna Michała Stefana Radziejowskiego. Schlieben podarował zakonnikom nie tylko miejsce pod budowę kościoła i klasztoru, ale również cztery morgi pruskie gruntu, łąkę oraz zwierzęta gospodarcze (dwa konie i dwa woły) i dwa wozy. Pierwsze drewniane zabudowania klasztorne oraz kaplicę wzniesiono około 1682 roku. Miały one jednakże charakter prowizoryczny i już w roku 1684 rozpoczęto budowę nowego klasztoru i kaplicy pod wezwaniem Domku Loretańskiego. KadynyW budynku głównym powstały nowe cele zakonne, urządzono refektarz i kuchnię, a także założono ogrzewanie. Podobnie jak poprzednio, do budowy wykorzystano głównie drewno. Nowe pomieszczenia zostały zamieszkane przez bernardynów w 1699 roku. Nietrwałość drewnianej budowli sprawiła jednakże, że wkrótce podjęli oni decyzję o wzniesieniu zabudowań murowanych. Kamień węgielny pod nowy klasztor, poświęcony 20 maja 1716 r. przez bp sufragana warmińskiego - Franciszka Kurdwanowskiego, został położony 5 czerwca 1714 roku, a prace wykończeniowe trwały do 1728 roku. W tym czasie trwała również budowa murowanego budynku kościoła. budowa nawy głównej wraz z wieżyczką przeciągnęła się do 1739 r. Nad wyposażeniem wnętrza pracowano jeszcze przez wiele następnych lat. Ostatecznie kościół został konsekrowany 21 czerwca 1743 r. Aktu tego dokonał bp sufragan warmiński Jan Krasiński. W kościele były boczne ołtarze: św. Franciszka z Asyżu, św. Antoniego z Padwy, św. Józefa, św. Anny. Ołtarz główny został poświęcony Matce Bożej Niepokalanie Poczętej. Do kościoła przylegała kaplica Matki Bożej Loretańskiej. Ołtarze były bogato zdobione i pozłacane. KadynyW Kaplicy Loretańskiej i św. Anny prace złotnicze wykonał brat zakonny Antoni Słaboszewski, pozostałe artysta Baar. Również bogato zdobiona była ambona i stalle w chórze zakonnym, który znajdował się za głównym ołtarzem. W 1752 r. zakupiono stacje Drogi Krzyżowej oraz nowe organy (1755), a w 1775 r. wybudowano wieżę frontową. W latach 1714 - 28 wybudowano budynek klasztorny jednopiętrowy i jednoskrzydłowy. Zgodnie z życzeniem fundatora, bernardyni w Kadynach oprócz umacniania wiernych w wierze katolickiej starali się wpływać na protestantów.

Dziełem J. T. D. Schliebena są też tzw. "Trzy Krzyże" usytuowane przy "Drodze Pięknych Widoków" wiodącej do klasztoru. Schliebena uważa się również za twórcę rezydencji kadyńskiej wzniesionej 14 maja 1688 roku.

KadynyPo utracie przez Polskę niepodległości na skutek rozbiorów cały region został przyłączony do państwa pruskiego. W 1826 roku nowe władze, realizujące politykę antykościelną dokonały kasaty świątyni i klasztoru. Do końca XIX wieku większość zabudowań klasztornych rozebrano. Ruinami zainteresowano się dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Wówczas to w Ministerstwie Kultury i Sztuki podjęto decyzję o odbudowie całego zespołu klasztornego z przeznaczeniem na dom pracy twórczej. Zdołano jednak odbudować tylko mury kościoła i osadzić na nich konstrukcję stalową pod przyszły dach. Z powodu braku funduszy prace przerwano i w takim stanie przekazano obiekt Kurii Biskupiej w Olsztynie. Władze kościelne zwróciły się m.in. do prowincji św. Franciszka z propozycją objęcia ruin w Kadynach. Oficjalne przekazanie obiektu nastąpiło 2 sierpnia 1992 roku. Równocześnie została utworzona parafia p.w. św. Antoniego Padewskiego w Kadynach, wydzielona z parafii w Tolkmicku. Należy do niej około 300 wiernych. Pierwszym duszpasterzem i zarazem budowniczym został mianowany przez zarząd prowincji o. Leszek Czyściecki. W latach 1993-1994 zdołano doprowadzić ocalałą część budynku klasztornego do użytku. Następnie przystąpiono do rekonstrukcji pozostałej części klasztoru.

Obecnie mieści się tu Klasztor Braci Mniejszych Franciszkanów i pariafia pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego, a od 2021 r. Sanktuarium św. Antoniego Padewskiego.

 

Źródło:

- historia wysoczyzny elbląskiej

- Prowincja Św. Franciszka z Asyżu Braci Mniejszych w Poznaniu

- wikipedia


Prowadzimy do Pana od ponad 800 lat.

800 lat zakonu

1W 1209 roku św. Franciszek z Asyżu założył nowy zakon w Kościele. Siebie i swoich towarzyszy nazywał braćmi mniejszymi (łac. fratres minores) - chciał przez to podkreślić, że ich życie ma polegać nie na wywyższaniu się, ale na świadomym wyborze małości (łac. minoritas), uniżoności.

2Do takiej postawy zachęcał Chrystus w Ewangelii, a Franciszek nakazał w regule praktykować życie w ubóstwie i uniżeniu. Pierwszych zakonników nazywano Pokutnikami z Asyżu, dopiero później przyjęła się nazwa franciszkanie (od imienia św. Franciszka). Do XV wieku istniał jeden zakon franciszkański.

3W wyniku uwarunkowań na tle kulturowym, historycznym, geograficznym oraz na skutek różnic w praktycznym stosowaniu reguły, w XV i XVI w. wyłoniły się istniejące do dzisiaj trzy niezależne zakony franciszkańskie: Zakon Braci Mniejszych, Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych i Zakon Braci Mniejszych Kapucynów.


Nasze otoczenie

Nasz klasztor położony jest na Górze Klasztornej na skraju rezerwatu Kadyński Las na terenie Wysoczyzny Elblądzkiej. Jest to obszar o powierzchni około 380 km kwadratowych z najwyższym szczytem – „Maślana Góra” (197 m n.p.m.). Strefa krawędziowa ma charakter klifowy, posiada wzgórza morenowe i dynamiczne formy erozyjne, które składają się na głęboko wcięte jary ze strumieniami spływającymi do Zalewu Wiślanego. Głębokość dolin początkowo niewielka, zwiększa się bardzo szybko i wynosi w krańcowych momentach od kilkudziesięciu do nawet ponad 100 metrów.

Rezerwat Kadyński Las

Rezerwat Kadyński Las został utworzony w 1972 roku i ma powierzchnię 8,11 ha. Stanowi cenny przykład parkowo – leśnego obiektu chronionego, silnie powiązanego z naturalnymi układami leśnymi. Łączy w sobie cechy naturalnych zbiorowisk leśnych oraz powstałego przed laty założenia parkowego o charakterze angielskim. W rezerwacie stwierdzono występowanie 91 gatunków roślin, w tym 23 gatunków drzew i krzewów.


logo Dom Zakonny w Kadynach  
witamy!